Бала ҡайғыһы күрергә яҙмаһын

Бөтә донъяға билдәле булған Рәсәй телеканалында 16 йәшлек ҡыҙҙың үҙ әсәһен эҙләп “Пусть говорят” программаһына мөрәжәғәт итеүе эфирға сыҡты. Уны бәләкәй сағында сиғандар урлаған һәм үҙ балалары менән бергә хәйер һорарға мәжбүр иткән. Тик балалар хоҡуҡ һаҡлау органдары үткәргән рейдта эләгеп, приютҡа килтерелгән. Аҙаҡ сиғандар документтарын алып килеп үҙ балаларын алып ҡайтҡан, Аленаның документтары булмағас, балалар йортона ебәрелгән. Ҡыҙ тураһындағы программа эфирға сыҡҡас, Рәсәйҙән тыш, сит илдәрҙән дә балалары урланған меңәрләгән әсәй Алена менән осрашырға һәм ДНК анализдарын тапшырырға теләк белдергән. Күпме генә кеше тикшерелһә лә, Алена әсәһен һаман да тапмаған.

Балалар юғалыуы донъялағы иң ҙур проблемаларҙың береһе һанала. Рәсәйҙә генә йыл һайын 1800-гә яҡын бала юғала. Бәйләнештә, ватсапта ла бер туҡтауһыҙ балалар урлаусыларҙың йөрөүе, балаларҙы бесәй балалары, көсөктәр менән алдаштырыуҙары тураһында хәбәрҙәр йөрөй. Ысынмы, юҡмы – билдәһеҙ. Шуға күрә бер нисә балалар белергә тейешле иң популяр һорауҙарға яуап биреп ҡарайыҡ.

1.Өйҙә бер кем дә булмағанда ишекте енәйәтселәр асырға теләй. Был осраҡта өйҙә ҡалған балаға нимә эшләргә?

Яуап: Тиҙ арала ата-әсәгә шылтыратырға кәрәк. Унан һуң ғына ҡотҡарыу хеҙмәтенә хәбәр итергә. Ҡотҡарыу хеҙмәткәрҙәре иң тәүҙә өй, фатир, бала, ата-әсә тураһында мәғлүмәт аласаҡ. Был бер нисә минут ҡына һөйләшеү бала ғүмере өсөн хәүефле булыуы бар. Ә ата-әсә күршеләргә, яҡын йәшәгәндәргә хәбәр итеп өлгөрә ала.

Яуап: Таныш булмаған кешеләрҙән бер нимә лә алырға ярамай. Быны баланың аңына һеңдереп ҡуйырға кәрәк.

Яуап ни тиклем дөрөҫ булмаған кеүек күренһә лә, таныш булмаған кешегә бала ярҙам итергә тейеш түгел. Кешегә ысынлап та ярҙам кәрәк икән, ул балаға түгел, өлкәндәргә мөрәжәғәт итәсәк. Шуны иҫегеҙҙән сығармағыҙ.

Яуап: Эттәрҙе күргәс тә йүгерергә, ҡасырға, ыуаланырға ярамай. Бер ваҡытта ла эттең күҙенә ҡарамағыҙ. Ҡулығыҙҙағы әйбер: башлыҡ, зонтик, китапты ситкәрәк ташлап уларҙың иғтибарын башҡа әйбергә йүнәлтегеҙ һәм артҡа боролмай ғына кешеләр күп яҡҡа атларға тырышығыҙ.

Яуап: Балаларығыҙҙыға таныш булмаған кешенең өйөнә инергә ярамағанлығын аңлатып ҡуйығыҙ. Урамда танышҡан яңы дуҫтарҙың өйөнә инергә бөтөнәй ярамай. Сөнки уларҙың ҡайҙа һәм ниндәй хәлдә йәшәгәнлеген белмәйһегеҙ. Танышы үтенеп һорай икән, баланы ата-әсәнең тәҙрәнән күҙәтеүенә, йә тиҙ арала ҡайтасаҡтарына һылтанып, баш тартырға өйрәтегеҙ.

Яуап: тиҙ арала магазин, бөҙрәхана, йә кеше күп булған урынға барып өлкәндәрҙән ярҙам һорарға һәм ата-әсәгә шылтыратып, улар килгәнсе бинанан сыҡмаҫҡа тейеш.

Яуап: Таныш булмағандарҙың береһенә лә асырға ярамай. Балалар хәүефте ир-аттан күрә. Шуға күрә, һәр балаға енәйәтсенең ҡатын-ҡыҙ, мөләйем йөҙлө, матур тауышлы өлкән йәштәге апайҙар булыуын, хатта, балаларҙан ишек шаҡытыуҙарын дөрөҫ аңлатырға тейешһегеҙ.

Тәү сиратта тирә-яҡтағыларҙың иғтибарын йәлеп итергә кәрәк. Бының өсөн һуғышырға, ҡысҡырырға, таш алып яҡын тирәләге бинаның, машинаның тәҙрәһенә бәрергә лә була. Сөнки ватылған тәҙрә нисек тә төҙәтелер, тик өҙөлгән ғүмерҙе кире ҡайтарып булмай.