УЙЛАНЫРҒА УРЫН БАР

Бер көн шулай магазинға 9-10 йәштәр тирәһендәге 5-6 уҡыусы килеп инде. “Кисә ошоно күрһәттеләр”, “быныһын да”, тип кәштәләр буйлап нимәлер эҙләп, өс мең һумға яҡын аҡсаға төрлө чипсылар, кәнфиттәр, эсемлектәр алып ҡыуанышып сығып киттеләр.

“Хәҙерге заман балалары бөтөнләй уйнай белмәй, аңдары төрлө гаджеттар менән томаланған,” тигән һүҙҙәрҙе йыш ишетергә тура килә. Ысынлап та, ниндәй йәштә булыуҙарына ҡарамаҫан, улар интернет уйындарына тиҙ төшөнә, бер ниндәй ауырлыҡһыҙ төрлө блогерҙар менән аралаша, улар күрһәткән продукцияны ҡуллана. Был турала күп һөйләргә мөмкин. Тик ана шул уйындарҙы уйнарға этәргән, интернет селтәрендә аралашыуға сик ҡуймаған, эш тығыҙ булыуға һылтанып, балаларҙың урамда нимә эшләгәнен белмәгән беҙ—ата-әсәләр ғәйепле түгелме һуң?

Ни тиһәң дә миҙал ике яҡлы бит әле.

Бер көн шулай магазинға 9-10 йәштәр тирәһендәге 5-6 уҡыусы килеп инде. “Кисә ошоно күрһәттеләр”, “быныһын да”, тип кәштәләр буйлап нимәлер эҙләп, өс мең һумға яҡын аҡсаға төрлө чипсылар, кәнфиттәр, эсемлектәр алып ҡыуанышып сығып киттеләр. Дәрестән саҡ сыҡҡан балалар төшкө аш ашар урынға, составында ниндәй генә матдәләр булмаған шикле аҙыҡтар ҡуллана. Эсемлектәрҙән дә балаларҙы ябай һуттар, лимонадтар түгел, ә төрлө сағыу төҫлө энергетик эсемлектәр ҡыҙыҡһындыра. Уларҙан аҙым һайын ағыуланып торһалар ҙа, мәғлүмәт етмәгәнлектәнме, әллә шул тиклем вайымһыҙ булыуҙанмы, ҡиммәт булһа ла шул эсемлектәрҙе тәмләп ҡараусыларҙың һаны арта ғына бара. Реклама блоктарын алып барыусылар видеороликтарҙы махсус рәүештә тап ошо йәштә төрлө шөғөлдәргә ылығып китеүсән аудитория өсөн төшөрә. Улар, әлбиттә, аҡса эшләй, ә балаларҙың һаулығы тураһында уйланыусы юҡ.

Балалар менән килеп сыҡҡан төрлө хәлдәрҙә класс етәкселәрен ғәйепләргә өйрәнеп киткәнбеҙ. Йәнәһе, улар аңлатыу эштәре алып бармаған, шикле продукциялар тураһында дәрестәр уҙғармаған. Шулай итеп, бала тәрбиәләүҙә ата-әсәнең роле яйлап ҡына тәрбиәселәр, унан һуң уҡытыусылар иңенә һалына бара. Уҡытыусыға балаға тауыш күтәрергә ярамай, өйҙә ата-әсәнән эләкһә, улар тураһында ла опека органдарына хәбәр итеп, бер аҙ бейетеп алырға мөмкин. Был осраҡта, ниндәй тәрбиәле бала үҫһен инде.

Дәрестән һуң тура өйөнә ҡайтмай, магазин кәштәләре буйлап ошондай ҡиммәтле, “модалы” аҙыҡтар алып ашау өсөн ата-әсәләр балаларына ниңә шул тиклем аҡса бирә икән? Ҡыҙ-улдарығыҙға ышанысығыҙ ҙур булһа ла, аҡсаны нимәгә ҡулланғандарын һорашһағыҙ ине...

Билдәле, һәр ата-әсә үҙ балаһын класташтары араһында иң тәрбиәлеһе тип һанай. Ғәиләлә үҙҙәрен ыңғай яҡтан ғына күрһәтеп, йәмғиәттә хистәргә ирек ҡуйып, лидер булыу өсөн бөтөнләй икенсе төрлө ҡыланыусылар ҙа бар. Психологтар билдәләүенсә, шундай ике йөҙлөлөк күбеһенсә ғаилә яғынан иғтибар талап итеүсе балаларҙа осрай. Уйлап ҡараһаң, ниндәй заманды ғына алһаң да, балалар бер-береһенә оҡшаш. Һәр бала йүгерергә, һикерергә, шаярырға ярата. Тик хәҙерге заманда улар виртуаль уйындарҙағы аңлайышһыҙ йән эйәләрен уйнатып арый. Төрлө сараларҙа уҙғарылған халыҡ уйындарында ҡатнашып, тиҙ генә ылығып уйнап алалар ҙа, көн һайын уйнатыусы булмағас, халыҡ уйындары хәтер кәштәһендә саңланып ятып ҡала. Ә балалар йәнә интернет киңлектәрен буйлай. Ошондай ҡурҡыныс интернет селтәренән йәш быуындың аңын һаҡлап ҡалыу өсөн өлкәндәрҙән тик иғтибар һәм бер аҙ ваҡыт ҡына кәрәк. Тик хәҙерге заман ата-әсәләренә телефондарында шып-шым уйнап ултырып, урамда үҙ аллы аҡса тотона белгән, донъя көтөргә ҡамасауламаған балалар ҡулайлы шул.

Хөрмәтле ата-әсәләр, балаларҙы үҙ ҡулдарыбыҙ менән ярҙан этмәйек, киреһенсә, улар менән берҙәм булып, фекерҙәрен тыңлап, тормошта дөрөҫ юл һайлауҙа ярҙам итәйек!

Читайте нас:

Новости партнеров

Лена ханым: "Улымды онотмайҙар"

На уровне молекул

Салкын тигәндә мунча керергә ярыймы?