Кейәү үнгәре. Юмористик хикәйә. Хәйҙәр Тапаҡов.Икенсе киҫәк. Аҙағы бар.

       Ысынлап хафаға, борсоуға ҡалыуымды күреп өлгөргән төп ҡоҙағый яныбыҙға килә һалып етте:

- Ишетеп ҡалдым, таныштығыҙ ҙа шикелле.

- Эйе, таныштыҡ, һәйбәтләп, - тигән булдым.

- Беҙҙең Гөлфариза килен бүлексәлә генә түгел районыбыҙҙа алдынғы һауынсы, яңғыҙ үҙе ике төркөмдө һауып өлгөрә, һәр һыйырҙан алынған һөт буйынса уны үткәндәр юҡ, яҡын киләсәктә үтмәҫтәр ҙә әле, тырыш, эшһөйәр бигерәк, ҡулынан да килә, теленән дә тигәндәй, йорт тирәһе лә ялт итеп тора, аш-һыуға, бешереү-төшөрөүгә сымры, ҡул эштәренә оҫта, холҡона килгәндә аҡыллы, тыйнаҡ. Бына ҡыҙыбыҙҙы әйттерергә булып киткәстәр, үнгәр еңгәһе бул, тип фәҡәт уға ғына өндәштем, һынатмаҫ моғайын, йөҙөбөҙгә ҡыҙыллыҡ килтермәҫ. Ҡолас йәйеп ихлас ҡаршы алды бит инде, оҙатҡансы яныңда булыр, үтенестәрең, йомоштарың булһа тартынмай әйт.

- Рәхмәт, яттарға мәшәҡәтемде һалып өйрәнмәгәнмен, үҙ көнөмдө үҙем күрермен нисек тә.

- Улай тимә ҡоҙа, хәстәргә, ҡәҙер-хөрмәткә ни етә.

- Хәсрәттәрҙе, хәстрүштәрҙе хәстәрләп өйрәнелгән.

- Шаярта Гөлфариза килен, лыҡылығына барып мәрәкәләй. Килен, йәш әтәстәй өҫтөнә менеп барма улайтып, күрмәйһеңме, баш-күҙ алышып та өлгөрмәгән үңгәрҙең ҡобараһы ла осҡан!

- Ҡото осһа ни, беҙҙә ҡот ҡойоусы бар ул. - Тегенең иҫе лә китмәне.

       Кәрәк-ярағымды үҙем менән алып килгән портфелгә һалып артыҡлап күҙ-башҡа салынмай ғына киттем өйҙәрҙән апаруҡ алыҫта урынлашҡан картуфлыҡ осондағы мунсаға, соланда шыпырт ҡына сисенә һалып, кейемдәремде ҡултығыма ҡыҫтырып эс яҡҡа үттем. Индергәнемде тәңкләп ишек төбөндәге ултырғысҡа һалдым. Һаҡланғанды Хоҙай һаҡлармын, ти, бына ошолай ҡулай булыр. Былай булғас эҙ яҙлыҡтырҙым, ҡотолдом һауынсы Гөлфаризанан бер аҙға, килеп күренгән хәлдә лә мөгөҙһөҙ һыйырҙай яныма инергә ҡыймаҫ, моғайын, яйлап, ваҡытты һуҙып ултыра бирәйем, булмаһа. Ә бында ни яйлы, таҙа, танауҙы ҡытыҡлаған ҡоро ҡайнарлыҡ наҙлы һылашып тотош тәнде тымбаҙата. Аулаҡта ҡалыуыма кинәнеп ирәүәнләп иҙәнгә һуйҙайып яттым. Рәхәт. Бөтәһе лә үҙ урынында һымаҡ, тик ағасһыҙ ялан яғы булғанғалыр ерек, уҫаҡ, ҡайын ботаҡтарын ҡушып бәйләнгән миндек кенә оҡшаманы, урман яғының еҫле мәтрүшкә, һары мәтрүшкә ҡушып бәйләгән ҡупшы ла, йомшаҡ та ҡайын миндеген ҡайҙан алаһың?! Йүкә йыуғыстары булмағанлыҡтан кибеттән алған яһалма сүсте ҡулланалар икән. Ярай, һайланырға, наҙланырға урыны был түгел, бары менән байрам.  

       Шулайтып ятҡан килеш ян-тирәне байҡап өлгөрөүем булды, артымса уҡ солан иҙәнен ауыр шығырҙатып кемдер килеп тә инде. Һеңдерә баҫыуынан таныным, теге, минең бындағы хәсрәтле яҙмышҡа тәғәйен еңгә. Ҡорт саҡҡандағылай тертләп тороп ултырҙым, һағайып тыңландым.

- Эш менән мәшғүлләнеп йөрөп күрмәй ҡалғанмын, һин бындамы, үңгәр?

- Ҡайҙа ғына барайым, һеҙҙән үтеп, бында.

- Кейемдәреңде тегендә ҡалдырып мында яланғасланып ҡына килдеңде әллә?

- Күҙ алдында ятһын тип, яныма алдым.

- Әсе еҫ һеңер бит?

- Һеңһә лә бында ҡараулыраҡ.

- Үтә тыҡшырма икәнһең.

- Тыҡшырма түгел, йыйнаҡ.

- Йыйнаҡ үңгәр, хәлдәрең нисек?

- Рәхмәт, иҫ китмәле шәп!

- Шәп булғас, бик мәслихәт, әҙерһеңме, инәйемме? – Ҡурҡыныс тауыш ҡолаҡты ярҙы.

- Ни-и-и-м-ә-ә?

- Нимә, нимә, - тауыш ирештергәндәй итеп ҡабатланы. – Бик беләһең килһә беҙгә килгән үнгәрҙең яңғыҙын мунсаға ебәреү хилаф иҫәпләнә, уны баштан-аяҡ үнгәр еңгәһе йыуындырырға бурыслы, урын-еренә еткереп, арыулап.

     “Лыҡы, мәрәкәсел, тине бит төп ҡоҙағый, үңгәр-еңгәнең сираттағы этлегелер был...”

- Беҙҙең яҡтарҙа ундай йола юҡ!

- Ә беҙҙә бар. Сисенә лә башланым инде, хәҙер... – Тыш та быш иткән тауыш ҡолаҡҡа салынды, тимәк шаяртмай. - Эргәләге икенсе тасыңа һыу тултыра тор!

- Һеҙ нимә, үҙ аҡылығыҙҙамы?

- Мине аҡыллы, тыйнаҡ, тип таныштырҙы бит бикәм, шулай булғас аҡыллыға аҡыл өйрәтеү кәрәкмәй!

- Мин... өйләнмәгәнмен?!

- Бер тапҡыр ҙамы?

- Ҡыҙ-ҡырҡынға вапше яҡынламайым, яҡынларға йыйынмайым да.

- Ну и што!?

- Шыр яланғас ҡатын-ҡыҙҙы текәлеп ҡарап күрмәнем ошоға саҡлы, ысынлап әйтәм. – Мурҙаға төшкән сабаҡтай ҡымғырларлыҡ, аныҡ ҡына итеп яуап ҡайтарырлыҡ торошта түгелмен.

- Үҙең акушермын, тигән булаһың тағы.

- Акушер түгел, фельдшер. Пациенттың йөрәген, үпкәләрен тыңлайым, ҡан баҫымын үлсәп диагноз ҡуям, бары шул ғына.

- Мин һиңә пациент түгел, амбулаторияңа ҡабул итеүгә лә килмәгәнмен. Күрмәгәндең күргеһе, күргәндең ҡоҫҡоһо килә тиҙәрме әле, күрмәһәң ни, хәҙер күрһәтәм түләүле пулный стриптизды!

- Бушлай ҙа кәрәк түгел ундай тамаша. Стриптиздан миңә бик насар булып китеүе бар.

- Бер егет ҡартайғансы өйләнмәй йөрөгән дә өйләнгән, ти. Өйләнгән һәм ҡото осҡан бының, имсе ҡот ҡойһа ҡотона шыр яланғас бисә килә лә төшә икән. Бына шулай. Һинең муйыныңа ла рәбәғәтһеҙ бисәнең ҡотон тағып ҡайтарырбыҙ, шуны миҙал, буйҙаҡлыҡ билдәһе итеп тағып йөрөрһөң.

- Көләмәсеңә көлкөм килмәй, ҡыҙыҡ та түгел!

- Ҡыҙыҡ булмаһа ни көлмә, унда минең ни эш. Һиңә нисә йәш әле, үңгәр?

- Егерме һигеҙ.

- Ҡатын-ҡыҙҙы күрһәң сәстәрең үрә торор, ҡотоң алыныр йәштәһең икән шу. Ярай, зыян юҡ, бөтә кеше лә күреп-белеп тыумай, өйрәнерһең яйлап. Өйләнмәүең дә беҙҙең файҙаға, как рас ҡулай урын, аулаҡ, ҡушылырбыҙ ошонда!

    Бик тәүәккәл күренә был еңгә, килеп инмәҫ тимә, емереп килеп инеүе бар. Ҡурҡыу ғына түгел, тетрәнеү торошонда ҡалдым.

- Әгәр инәһегеҙ икән это – противозаконно! – Әйткәнемдең еңгәне ипкә килтереренә өмөтләнеп руссалап уҡ ебәрҙем.

- Ауыл ерендә бер ҡасан да закон нигеҙендә көн итмәйҙәр, бында беҙ үҙебеҙ баш, үҙебеҙ түш, ни теләһәк шуны ҡылабыҙ.

- Конкретно юҡ тинем!

- Ҡатын-ҡыҙҙан баш тартыу уны түбәнһетеүгә тиң.

- Мин һеҙҙе ысын күңелдән ихтирам һәм хөрмәт итәм, - стена аша күренмәһә лә ҡулымды күкрәк тәңгәленә килтереп башымды эйҙем, - шулай ҙа рөхсәтһеҙ инһәгеҙ, ҡысҡырам.

   Кетерҙәп көлгән тауыш ишетелде:

- Нимә тип ҡысҡыраһың инде?

- Ярҙамға килегеҙ, ҡарауыл, тип!

- Ни тиклем генә тамаҡ ярһаң да бындағы тауыш күҙ күреме алыҫлыҡтағы өйҙәргә барып етмәҫ шу. Һин бик нескә, сибек үңгәргә тартҡанһың, бер кискә генә түгел, бер һыуһынға ла сыҙамаҫһың, шай. Ярай, һинеңсә булһын, үҙаллы йыуын улайһа, тик ҡара уны, ныҡ итеп ышҡынып йыуын штубы, фәрештәләй таҙарынып сыҡ. Бынан сыҡҡас үңгәр еңгәһе менән йыуындым мунсала, тигән, һорай ҡалһалар, юғиһә ерле-юҡта миңә ғәйеп ташлауҙары бар.

- Йә, мотлаҡ әйтермен! – Тыңлаулы малайҙай ризалаша һалдым да күндәм ҡыланып тасҡа йылы һыу ҡойоп йыуғысҡа йәбештем. Ҡулымдағын һабынлап аҙапланам, ә ике күҙем ишектә. Исмаһам ҙурҙан келә эшләп ҡуйһалар ни булған, хәйер, ауыл ерендә йорт-ҡураға бик, йоҙаҡ һалып бармайҙар шул.

- Арҡаңа ҡулың етмәй шикелле, инәм хәҙер! – Ҡаты бармаҡ быуыны ныҡ ҡына итеп ишеккә һуҡты.

- Етмәгән ҡайҙа, етә, яңғыҙ йыуынып өйрәнгәнмен у.

- Буйҙаҡ тормошто белеп етмәһәң өйрәтергә магу!

- Үҙем, тинем бит.

- Ә хәҙер ташҡа һыу һирп тә эләүкәгә мен!

- Менәм хәҙер, менеп бара ятам... – Өҙлөкһөҙ тертләүҙән тамам албырғап ҡалдым, еңгә урынһыҙ иҫкәрмә яһамаһын өсөн уға ишеттереп шап та шоп сабынырға керештем.

- Парҙың шыйыҡ икәнлеге һиҙелә, инеп ташҡа үҙем һыу һалыңҡырайыммы әллә?

- Бында ни, былай ҙа тын алғыһыҙ эҫе. – Әйткәндәремде раҫлап ах та ух килгән булам.

- Оҙаҡ маҙырайһың, етте, төш!

- Төштөм...

- Ятып хәл ал бер аҙ.

- Алмаған ҡайҙа, алам... – Ҡурҡыныс ишектән алыҫҡараҡ тартылып ятып сатымды эргәмдәге тас менән боҫормаланым.

- Һиҙеп ултырам, сарсап киткәнгә оҡшағанһың, һыуытҡыста һалҡын кеүәҫем бар.

- Сарсау ҡайҙа, бында һыу етерлек.

- Улайһа сүместе ал да һалҡын һыу эсеп ал, ҡоҙоҡтоҡо татырлы булғас, ауыл эргәһендәге таш аҫтынан һарҡып сыҡҡан инештән килтерҙем, һыуһынды ыңғайы бер баҫа.

- Эсәм, эсәм рәхәтләнеп... – Һыу һыйырылай оло бер сүместе түңкәргәнемде абайламай ҙа ҡалдым.

- Ниңә улай бер сүмес, икәү ит, беҙ икәүбеҙ ҙә баһа!

- Ярай быныһы һеҙҙең һаулыҡҡа, уңыштар һеҙгә, имен-аман ғына йәшәгеҙ! – Тосымды еңел әйтһәм дә икенсеһе ауырлыҡ менән китте, шуға ике аяҡты ян-яҡҡа яҙып ебәреп ҡулдарымды артҡа ташлап дүрт тағанланым.

- Ярай, киттем, тиҙ генә кейен дә әҙерләнгән табынға бар, шунда булырмын, бызмырҙаһаң һә, тигәнсе килеп етәм, ҡара уны, ул саҡта эш тәрәнгә китер.

- Тәрәнгә китмәҫ, мин етеҙмен, өлгөрмөн. – Һәр әйтелгәнгә йәрхәмбикалла тип, еңгәнең ҡушҡандарын өнһөҙ үтәп уның ҡоллоғонда тороп ҡалыуымды тойҙом.